Hoe gevaarlijke straling kan genezen

Het lijkt een tegenstelling maar het is toch waar. We leren dat straling gevaarlijk is en kanker kan veroorzaken. En toch gebruikt Instituut Verbeeten juist die straling om mensen beter te maken. En dat klopt. Juist de eigenschap om schade te doen is wat we gebruiken bij het bestralen van kanker en bij nucliden therapieën.

Eerst wat rechtzetten. De term straling wordt vaak gebruikt. We spreken over magnetronstraling, radiostraling, uv-straling en bijvoorbeeld röntgenstraling. De meeste van de vormen van straling zijn niet gevaarlijk. Dat komt omdat ze niet genoeg energie hebben om door te dringen tot diep in weefsel. Daardoor kunnen ze geen schade aanrichten. Straling die wel genoeg energie heeft om dat te doen noemen we ioniserende straling. Dat is de straling die we in Instituut Verbeeten gebruiken.

De ioniserende straling heeft dus genoeg energie om in het weefsel door te dringen. In het weefsel kan de energie dan omgezet worden. Er ontstaan deeltjes die vrij rond kunnen zwerven. Deze deeltjes kunnen het DNA beschadigen. Gelukkig kan DNA zichzelf ook weer herstellen. Maar hoe erger de beschadiging, hoe moeilijker het herstel. En sommige soorten weefsel kunnen ook makkelijker repareren dan andere. Dat idee gebruiken we in de therapie. Een kankergezwel dat makkelijker kapot gaat dan gezond weefsel, kunnen we bestralen. Dan zorgen we ook nog dat er veel energie gestopt wordt in het gezwel en weinig in gezond weefsel. Dus de schade aan de tumor/het kankergezwel is dan zo groot dat het kapot gaat. De schade aan gezond weefsel is zo klein dat het gerepareerd wordt door het lichaam zelf. Op die manier gebruiken we dus het schadelijke effect van de ioniserende straling om te genezen.

Esther Raaijmakers
Klinisch fysicus en stralingsbeschermingsdeskundige