“Prostaatkanker is vaak goed te behandelen”
Prostaatkanker is wereldwijd de op één na meest voorkomende kankersoort bij mannen, met elk jaar meer dan 1,4 miljoen nieuwe gevallen. Bij Instituut Verbeeten vonden in 2022 438 behandelingen aan prostaatkanker en 256 behandelingen aan prostaatkanker met uitzaaiingen plaats. Theo Veninga is één van de radiotherapeut-oncologen bij Instituut Verbeeten die deze patiënten behandelt.
Vaststelling prostaatkanker
Prostaatkanker geeft meestal weinig klachten of symptomen, zeker in het begin. Daarom merken de meeste mannen niet dat zij prostaatkanker hebben. Vaak wordt prostaatkanker bij toeval ontdekt omdat de patiënt bijvoorbeeld met plasklachten bij de huisarts komt.
Theo: “Het is lastig om aan te geven welke klachten mogelijk duiden op prostaatkanker. In het algemeen is het bij plasklachten verstandig om naar de huisarts te gaan. Die bepaalt vervolgens of nader onderzoek nodig is, bijvoorbeeld het bepalen van de PSA-waarde[1]. Als deze verhoogd is, kan dat wijzen op prostaatkanker. In dat geval verwijst de huisarts de patiënt door naar de uroloog. Met biopten, dit zijn kleine hapjes uit de prostaat, wordt de echte diagnose gesteld. Pas dan kan prostaatkanker definitief worden vastgesteld."
Samen beslissen
Prostaatkanker kan zich soms langzaam ontwikkelen. “Bij patiënten in een laag stadium kunnen we daarom soms ervoor kiezen om geen behandeling te starten, maar om de prostaatkanker actief te volgen (active surveillance)”, vertelt Theo. “Met regelmatige controle door de uroloog, het meerdere keren bepalen van de PSA-waarde en het nemen van nieuwe biopten kan het verloop van de kanker actief worden gevolgd. Hiermee kun je vaststellen of de omvang van de tumor gelijk blijft of dat deze toch sneller groeit. Door dit beleid te volgen, hoeft de patiënt niet meteen behandeld te worden en heeft hij dus ook geen bijwerkingen van de behandeling. Niet iedereen kan hier echter mee omgaan; sommige patiënten vinden het niet prettig om niets te doen en willen toch behandeld worden. Deze keuze wordt altijd in goed overleg tussen de behandelend specialist en de patiënt genomen.”
Keuze tussen opereren en bestralen
Vroeger werden patiënten vaak standaard geopereerd en kwam bestraling pas aan bod op het moment dat patiënten niet voor een operatie in aanmerking kwamen. Een operatie is echter niet altijd noodzakelijk. Theo: “Hier is veel in veranderd, met name omdat de bestralingstechnieken sterk verbeterd zijn. We kunnen nu veel nauwkeuriger bestralen dan vroeger én gerichter zien waar en wat we bestralen. De kans op bijwerkingen is nu kleiner. Daardoor is het vaak mogelijk om te kiezen tussen opereren of bestralen. Deze keuze wordt door de patiënt altijd samen met de behandelend uroloog en radiotherapeut gemaakt. Juist deze keuze is heel belangrijk voor patiënten. Onderzoek wijst namelijk uit dat patiënten die weloverwogen kiezen tussen opereren of bestralen tevredener zijn met het resultaat. Ongeacht of zij (veel) bijwerkingen hebben gehad.”
Bestraling van prostaatkanker
Binnen de radiotherapie vinden voortdurend verbeteringen in de behandelingen plaats. Theo vervolgt: “Vroeger werden patiënten altijd 35 keer bestraald. Internationaal onderzoek heeft uitgewezen dat bestraling vaak ook in twintig keer, of zelfs vijf keer veilig kan worden uitgevoerd. Deze patiënten komen twee keer per week naar ons instituut en zijn hiermee in totaal 2,5 week bezig.” Theo benadrukt wel dat áltijd per patiënt bekeken wordt hoeveel behandelingen deze nodig heeft: “Iedere patiënt is uniek. En ieder ziektebeeld is uniek. Afhankelijk van verschillende factoren bepalen we hoeveel bestralingen nodig zijn.”
Alle patiënten worden vooraf ingelicht over wat ze kunnen verwachten van de bestraling en over mogelijke bijwerkingen. Theo: “De bestraling van een prostaat wordt heel nauwkeurig gedaan. De prostaat ligt echter precies tussen de endeldarm en de blaas in, waardoor deze tijdens de bestraling geïrriteerd kunnen raken. Alle patiënten worden daarom intensief begeleid tijdens de behandeling, onder meer met dieetadviezen of met medicatie. Met onze diëtisten in huis kunnen we makkelijk en snel de juiste voedingsbegeleiding regelen.”
Meer informatie en lotgenotencontact
Patiënten informatieavond prostaatkanker, Amphia Ziekenhuis
Op 29 november 2023 organiseert het Amphia ziekenhuis een informatieve avond rondom (uitgezaaide) prostaatkanker. Ook ProstaatKankerStichting en Instituut Verbeeten zijn deze avond aanwezig.
Meer informatie en/of aanmelden.
ProstaatKankerStichting.nl
Prostaatkankerstichting is de patiëntenorganisatie die lotgenotencontact biedt, voorlichting geeft en de belangen behartigt van mannen met prostaatkanker en hun naasten. De stichting is in 1997 opgericht als Stichting Contactgroep Prostaatkanker met als doelstelling ‘het bevorderen van het lotgenotencontact, het verstrekken van informatie en voorlichting en belangenbehartiging’. De naam is in 2020 aangepast naar Prostaatkankerstichting.
Ga naar de website.
Centra voor leven met en na kanker
De gevolgen van de behandeling kunnen veel invloed hebben op het dagelijks leven. Op emotioneel, maar ook op praktisch vlak, met betrekking tot werk, studie of sociale contacten. Het is van belang dat patiënten, naasten en nabestaanden over hun problemen kunnen praten en adequate hulp krijgen als ze dat wensen. Psychosociale zorg biedt ondersteuning aan mensen die leven met en na kanker.
De centra voor leven met en na kanker bieden deze zorg, zodat deze groep mensen optimale kwaliteit van leven ervaart en kan blijven meedoen in de maatschappij.
Ook in onze regio zijn locaties te vinden waar regelmatig bijeenkomsten voor lotgenotencontact worden georganiseerd.
Centrum voor leven met en na kanker Tilburg (IPSO Centrum Midden-Brabant)
Lotgenoten mannen met kanker, 2 keer per maand
Centrum voor leven met en na kanker Waalwijk (Inloophuis TOON)
Lotgenoten prostaatkanker, 5 keer per jaar
Centrum voor leven met en na kanker Den Bosch (Vicki Brownhuis)
Lotgenoten prostaatkanker, 1 keer per 2 maanden
Centrum voor leven met en na kanker Breda (De HoningRaad)
Lotgenoten prostaatkanker, maandelijks
Centrum voor leven met en na kanker Oosterhout (Poppy’s)
Lotgenotengroep prostaatkanker, maandelijks
[1] Met een PSA-test kijken we hoeveel van het eiwit PSA in het bloed zit.